Mae’r rhestriad lleol arfaethedig yn ffurfio rhan o fersiwn ddrafft Rhestr adeiladau Caerdydd o ddiddordeb hanesyddol neu bensaernïol lleol - Tafarndai, Gwestai a Chlybiau (presennol a chynt).
Cyfeirnod Adeilad
10 The CliveDyddiad
Cyn 1876Ward
TregannaHanes
Mae amheuaeth o ran y dyddiad adeiladu gwreiddiol, er bod yr adeilad wedi’i ddangos yn argraffiad cyntaf yr AO ym 1875 fel pe bai’n meddiannu llain gul ym mhen y teras, ger y lôn ochr.
Dangosir y trefniant hwn yn fanylach o fewn gwaith arfaethedig 1876, gyda’r dafarn yn rhan flaen y llain (gan gynnwys Bar a Parlwr ar y llawr gwaelod), cegin/cegin gefn yn y cefn (gydag Ystafell Clwb uwchben ac iard gerllaw) ac adeilad stablau yn y cefn (gyda gardd) – i gyd wedi’i gynnwys o fewn y llain gul. Ar yr adeg honno, cynigiwyd ehangu Ystafell Clwb y llawr cyntaf i led cyfan y plot.
Gwnaed ‘Newidiadau ac ychwanegiadau’ pellach ym 1898 gan y pensaer nodedig JP Jones.1 Roedd y gwaith hwn yn cynnwys ailwynebu’r adeilad yn llwyr i’r stryd (y tu blaen a’r ochr), gan ei ehangu i’r lôn ochr (wedi’i hailgyfeirio) ac arwain at y ffasâd addurnedig a welir heddiw.
Goruchwyliodd y penseiri Jones, Richard a Budgen waith ehangu i’r cefn ym 1902, a greodd Ystafell Ysmygu newydd o fewn yr hen gegin, gydag Chegin, Cerbyty, Stabl ac Ystafell Harneisiau newydd yn y cefn.
Gwnaed newidiadau pellach yn ddiweddarach yn y ganrif.
1 Roedd John Price Jones (1851-1893) yn gyfrifol am nifer o adeiladau nodedig yng Nghaerdydd gan gynnwys Siop Adrannol GII Howells* (rhan), Adeilad GII Royal Bank of Scotland yn Stryd Bute, 10 Sgwâr Mount Stuart GII, Adeiladau Marchnad GII yn 5-7 Heol Eglwys Fair, Tafarn y Borough Rhestredig GII, Royal Hotel GII Heol Eglwys Fair, Elgin House GII yn Heol Eglwys Fair, Arcêd GII y Stryd (gyda T Waring), warysau GII yn 10 ac 11 Lôn y Felin, Arcêd GII Wyndham a llawer mwy o adeiladau heb eu rhestru yn y ddinas.
Disgrifiad
| Mae’r adeilad Fictorianaidd deulawr eclectig hwn gan y pensaer nodedig J.P. Jones, wedi’i wneud yn bennaf o frics coch â thriniaeth garreg.
Mae dyluniad addurnedig i’r wedd flaen (de) â 5 bae ar Heol Ddwyreiniol y Bont-faen. Ar y llawr gwaelod, mae ganddo fwâu brics eliptig wedi’u torri a’u mowldio uwchben y ffenestri. Mae mowldinau capan a meini clo anferth yn cynnal llin-gwrs wedi’i fowldio uwchben (wedi’i baentio, yn debygol mewn carreg nadd). Mae ffenestri pren cilfachog wedi’u gosod ar siliau carreg wedi’u mowldio. Mae gwaith saer y ffenestri yn cynnwys yr hyn sy’n ymddangos fel ffenestri adeiniog pren modern o dan paneli gwydr lliw addurnedig wedi’u gosod o fewn cwarelau sefydlog cylchrannol a chylchigau sefydlog œil-de-bœuf gyda motiffau rhosod, i gyd mewn pren sylweddol. Mae drysau dwbl canolog gyda chwarelau ymylol yn ffurfio’r brif fynedfa, gyda ffenestr linter eliptig â chylchig gwydr lliw arall. Mae bwa garreg uwchben y drws o ffurf eliptig bas gyda mowldin addurnedig a meini clo hedegog anferth yn cynnal yr ffenestr oriel uwchben. Mae’r fynedfa gyfan wedi’i fframio gan gonsolau rhychiog a throellog anferth ac anarferol sydd hefyd yn cynnal ffenestr oriel ffasedog ar y llawr cyntaf. Mae gwedd y llawr cyntaf wedi cael ei ffurfio’n bennaf o frics coch gwasgedig yn null Fflandrys. Mae 6 pilastr brics plaen corbelog yn torri ar draws y wedd ac yn fframio’r ffenestr oriel ffasedog ganolog, sydd wedi’i ffurfio mewn carreg (nadd?) wedi’i phaentio. Mae ffenestri dalennog llithro pren yn cynnwys cwarelau aml-banel lliw yn rhannau uchaf y ffenestri. Mae’r rheiny yn y ffenestr oriel yn cynnwys manylion ffedog lliain plyg islaw a mowldin rhychiog cain i’w ciliau. Mae gan y rhai yn y rhan frics bennau ffenestri gwastad a ffurfiwyd o frics wedi’u torri a charreg nadd. Mae’r cwteri wedi’u gwneud o haearn bwrw (er ei bod yn ymddangos bod pibellau dŵr uPVC wedi disodli’r gwreiddiol) ac mae’r bondo sy’n bargodi wedi’i wneud o estyll ac wedi’i baentio’n ddu. Mae ffenestri dormer yn y to llechi serth. Yn ganolog, ceir ffenestr ddormer bren ffasedog gyda tho talcen slip a ffenestri dalennog ychwanegol ar y gweddau ochr. I’r naill ochr a’r llall mae ffenestri dormer â thoeau gwastad sy’n cynnwys ffenestri dalennog pren pâr wedi’u paentio’n ddu. Mae gan y gweddau ochr dalcennau wedi’u rendro. Ailgyfeiriwyd yr ale wreiddiol i’r gorllewin. Mae’r wedd orllewinol yn cynnwys ffenestr oriel ffasedog gyda ffenestri fframiau pren ffug a ffenestri dalennog. Mae adenydd cyfochrog yn ymestyn yn berpendicwlar yn y cefn, gyda tho gwastad unllawr modern yn y dwyrain, a chegin do deulawr wreiddiol yn y gorllewin. Y tu ôl i’r olaf mae bloc stablau deulawr o 1902 gyda drws talcen ar y llawr cyntaf, a’r cerbyty o 1902 yn y cefn hefyd. Mae ychwanegiadau diweddarach eraill.
|
Rheswm
Tafarn addurnedig o ddyluniad eclectig Fictorianaidd gan y pensaer nodedig J.P. Jones. Gwerth Esthetig a Hanesyddol. Mae’r sefydliad wedi gwasanaethu’r gymuned am o leiaf 148 o flynyddoedd, sy’n golygu bod ganddo lawer o Werth Cymunedol.
Cyfeirnodau
| Archifau Morgannwg
BC/S/1/576 1876 – Ystafell glwb newydd, Clive Arms, Heol y Bont-faen – Pensaer: Anhysbys – Datblygwr: T James 1 cynllun, dim gweddluniau BC/S/1/1076 Draenio’r Clive Arms, Clive Arms, Devonshire Place 1877 – Pensaer: Anhysbys – Datblygwr: F Vac Hell 1 cynllun, dim gweddluniau BC/S/1/13193 1898 – Newidiadau ac Ychwanegiadau i Dafarn, Clive Arms, Heol y Bont-faen – Pensaer: J P Jones, Richards & Budgen – Datblygwr: Ely Brewery Co Ltd. 2 gynllun gan gynnwys gweddluniau BC/S/1/14926 1902 – Newidiadau ac ychwanegiadau, Gwesty’r Clive Arms, Heol y Bont-faen – Pensaer: Jones, Richards & Budgen – Datblygwr: Ely Brewery Co Ltd 1 cynllun, dim gweddluniau BC/S/1/15787 1902 – Newidiadau i’r Gwesty, Gwesty’r Clive Arms, Heol y Bont-faen – Pensaer: R a S Williams – Datblygwr: Ely Brewery Co Ltd. 1 cynllun, dim gweddluniau DSA/12/1979 1910 – Gwesty’r Clive Arms, Treganna, Caerdydd – Ffeiliau’r Arwerthwr – (D.T. Alexander fel y Canolwr). 7/4 Gohebiaeth 1-16 Chwef 1910. Penodwyd D.T. Alexander ar 27 Ionawr 1910. Copi o restr y canolwr a wnaed 27 Ion 1910. Rhestr y canolwr (a) gyda phrisiau a nodiadau wedi’u hychwanegu; (b) copi teg. Dyfarniad Mr. Alexander ar 9 Chwefror 1910. John Weaver, Penarth a T.J. Coggins, Caerdydd BC/S/1/34488 1943 – Newidiadau i’r Gwesty, Gwesty’r Clive Arms, Heol y Bont-faen – Pensaer: T H Sparks – Datblygwr: Ely Brewery Co Ltd BC/S/1/39244 1950 – Ystafell Ymolchi a Thoiled, Clive Arms, Heol y Bont-faen – Pensaer: L. Nidditch – Datblygwr: Ely Brewery Co Ltd. 1 cynllun, dim gweddluniau DCONC/6/22a-d 1898, 1902, 1955 – Gwesty’r Clive Arms, Heol y Bont-faen – Cynlluniau posib DVA/15/13-28 1876-1902 – Caerdydd, 360 Heol y Bont-faen, tafarn y Clive Arms 8 papur, 7 ffeil, 1 memrwn |
Delweddau ychwanego
Dyluniad JP Jones 1898
